Dossier  WIFI 2012:

Escola saudábel?

Internet só por cable ...............

Na derradeira década estamos a vivir un AUMENTO EXPONENCIAL dos campos electromagnéticos (CEM) artificiais, a pesar das chamadas ao Principio de Precaución  das resolucións e declaracións de institucións como o Consello de Europa, o Parlamento Europeo e a Axencia Europea de Medio Ambiente, abaladas pola revisión de máis de 1.500 estudos científicos e pola recente clasificación como posible canceríxeno pola OMS das tecnoloxías sen fíos (telefonía móbil, Wi-Fi, ...).

Manuais de seguridade laboral, como o do Servizo de Prevención de Riscos Laborais da Universidade Politécnica de Valencia describen efectos non térmicos (dentro dos límites legais) asociados aos Campos Electromagnéticos (CEM) de Radiofrecuencias (RF) e microondas (MO) da telefonía sen fíos, Wi-Fi, etc:

“TransformaciÓns celulares, cromosÓmicas e xenÉticas, efectos sobre o sistema hematopoÉtico, cambios no ritmo cardíaco e da tensiÓn arterial, alteraciÓns endOcrinas e neuro-endÓcrinas, efectos sobre a audición, variaciÓns no comportamento, alteracións electroencefalogrÁficas”

Dende 1998: Numerosas CONFERENCIAS e DECLARACIÓNS médicas e científicas de todo o mundo, na liña do principio ALATA (exposición tan baixa como a técnica permita), chaman a aplicar o principio de precaución con límites e criterios máis restritivos aludindo á abrumadora evidencia dos efectos non térmicos da radiación non ionizante a tódalas frecuencias.

Marzo 2001: O INFORME solicitado polo PARLAMENTO EUROPEO e coordinado polo Dr. Hyland reflicta a potencialidade dos CEM en provocar efectos biolóxicos e propón actuacións baseadas no principio de cautela, actuacións recollidas parcialmente en posteriores Resolucións do Parlamento Europeo e do  Consello de Europa, aínda á espera de converterse en leis.

Maio 2004: PROXECTO REFLEX, estudo multicéntrico “in vitro”  da Comisión Europea (12 centros de investigación de 7 estados europeos en 2000-2004), conclúe que a exposición continuada aos campos electromagnéticos (CEM) PROVOCA EFECTOS XENOTÓXICOS (danos ao ADN e efecto mutáxeno) incluso por debaixo dos niveis legais actualmente autorizados

Agosto 2007: INFORME  BIOINITIATIVE, revisión internacional de máis de 2.000 estudos científicos coa colaboración da Axencia de Medio Ambiente:

- Conclúe que as evidencias e probas actuais, aínda que limitadas, son suficientemente sólidas para considerar os LÍMITES DE PROTECCIÓN (establecidos pola F.C.C. e o I.C.N.I.R.P. -referentes da nosa lexislación estatal-) como NON SEGUROS, e inadecuados para protexer a saúde pública.

- Reclama a necesidade de dispor de límites máis estritos á exposición aos CEM: establecendo un valor límite de precaución de 0.1 µw/cm2 na exposición exterior (< de 0,01 µw/cm2 en interiores) “nos lugares ónde a cidadanía vive, traballa, e va á escola” [límites que a Declaración de Londres en novembro de 2007 rebaixou a 0’001 μW/cm2 -ext.- e 0,0001 -int.-],  limitar o uso do móbil en menores de 18 anos, evitar a proximidade das antenas de telefonía móbil aos centros de ensino, vetar as instalacións de Wi-FI nas aulas, garderías e os centros de lecer, ...

2007, 2010: PROXECTO INTERPHONE, estudo multicéntrico de telefonía móbil da OMS.

- A Coordinadora do Proxecto Interphone: Dra. Elisabeth Cardis, recomenda dar “prioridade aos teléfonos fixos" na infancia (2008) e afirma “que temos unha serie de elementos que suxiren un posible aumento do risco entre os usuarios que utilizan frecuentemente o móbil; e dado que os usuarios que no noso estudo utilizaban máis frecuentemente o móbil hoxe poderíaselles considerar como usuarios de baixa utilización, creo que isto debería preocuparnos” (2010)

- A coordinadora do grupo israelí do Proxecto Interphone: Dra. Siegal Sadetzki, declara que “xa pasou o tempo, cando se podería dicir que esta tecnoloxía non causa dano; segundo parece é prexudicial para a saúde" … "os teléfonos móbiles xa están aquí, teñen vantaxes e agora temos que aprender a utilizalas con sabedoría" (2007), aconsellando a nais e país á reflexión sobre cando e como usar o móbil insistindo en medidas preventivas. "Algúns dos resultados mostran con certa consistencia … un maior risco entre os usuarios máis frecuentes, o feito de que os riscos eran máis altos no lado da cabeza en que o teléfono foi utilizado normalmente e que os tumores atopábanse no lóbulo temporal do cerebro, que é o máis próximo á orella”. “Os datos non son o suficientemente fortes para unha interpretación causal, pero son suficientes para apoiar as políticas de precaución" (07.06.2010 en www.mundoejecutivo.com.mx que alude á investigación publicada no American Journal of Epidemiology no 2007).

2010: REEVALUACIÓN DO ESTUDO INTERPHONE dos investigadores:Lloyd Morgan (Universidade de Berkeley, California); Dr. Michael Kundi (Instituto de Saúde Medioambiental da Universidade de Viena, Austria) e Michael Caldberg (Dpto. de Oncoloxía, Hospital Universitario de Orebro, Suecia):

LL. Morgan sinala que "por cada ano que unha persoa usa o teléfono móbil, o risco [de padecer meninxiomas] aumenta un 24%", "por cada 100 horas de uso de teléfono móbil, o risco de que aparezan meninxiomas aumenta o 26%". "O que descubrimos indica que vai haber unha gran pandemia de tumores cerebrais a non ser que se alerte á poboación e anímella a cambiar o uso que realizan hoxe en día da telefonía móbil", "... demóstrase que o risco real é maior que o que se presentou inicialmente”polo que invita a que "os teléfonos móbiles mantéñanse afastados sempre da cabeza e o corpo" (2010).

Ver máis en: http://electromagnetichealth.org/quotes-from-experts/ 

2006-2007: A COMISIÓN INTERNACIONAL PARA A SEGURIDADE ELECTROMAGNÉTICA (ICEMS), auspicia encontros científicos interdisciplinarios (Resolucións de Benevento -2006- e Venecia -2007-) que detectan un risco para saúde dos efectos non térmicos dos campos electromagnéticos (CEM) [non tidos en conta nos límites legais estatais], dende a investigación epidemiolóxica á molecular, e demandan  normas de protección especialmente aos máis vulnerables (embarazo, infancia, vellez).

2007-2009: A AXENCIA EUROPEA DE MEDIOAMBIENTE, en 17.09.2007 demanda o “principio de precaución” ante as “ameazas futuras sobre a saúde plausibles e potencialmente serias derivadas dos CEM” baseándose nas probas actuais: “suficientemente sólidas” segundo o Informe Bioinitiative.  En 15.09.2009 demanda reducir a exposición aos CEM dos móbiles especialmente na infancia e adultos novos potencialmente cun “maior risco de tumores na cabeza”, evitando a aproximación do móbil ao cerebro: manos libres, primando o SMS ás chamadas, deseños mellorados de móbil …

2008-2009: O PARLAMENTO EUROPEO: Resolucións do 02.04.09 e do 04.09.08

Recoñecen que “a tecnoloxía dos dispositivos sen fíos (teléfono móbil, Wifi-Wimax-Bluetooth, teléfono de base fixa «DECT») emite CEM que poden producir efectos adversos para a saúde humana”, campos electromagnéticos cuns “límites de exposición” [como os estándares actuais da nosa normativa estatal] “obsoletos” que non ten en conta a grupos vulnerables, como as mulleres embarazadas e a infancia.  Demandan entre outras:

- Actualizar os límites de exposición, para “reducir ao mínimo a exposición” a todos os equipos emisores de CEM con especial atención aos efectos biolóxicos

- Protexer  da exposición a “escolas, garderías, residencias de anciáns e centros de saúde”

- Sensibilizar aos “mozos europeos” no principio de precaución no uso do móbil.

- Recoñecer a “hipersensibilidade eléctrica como unha discapacidade, co fin de garantir unha protección adecuada e igualdade de oportunidades ás persoas que a sofren”

2011: O CONSELLO DE EUROPA na Resolución do 25.05.11 solicita aos estados membros adoptar xa "todas as medidas razoables" para reducir a exposición a campos electromagnéticos, “e en particular a exposición dos nenos e novos, para quen o risco de tumores da cabeza parece maior":

- Primar “para os nenos en xeral e especialmente nas escolas e nas aulas, aos sistemas de acceso a internet a través de conexión por cable [ante o WiFi] e de regular estritamente o uso dos teléfonos dos estudantes no recinto escolar", establecendo campañas de información e concienciación sobre os riscos dos efectos biolóxicos potencialmente nocivos a longo prazo ao medio ambiente e á saúde humana, especialmente "aos nenos, adolescentes e mozos en idade reprodutiva".

- Rebaixar ata 0,01 µW/cm² a exposición a de radiofrecuencias (telefonía móbil, Wi-Fi, Wimax …) dentro dos edificios ( 4.500 a 9.000 veces menos que o límite estatal actual) e control en tempo real.

- Zonas Brancas de protección a electrosensíbeis, participación cidadán na implantación de antenas, distancia de precaución na alta tensión, recomendar o uso de teléfonos con cable nos fogares, etc.

2011: A AXENCIA INTERNACIONAL DE INVESTIGACIÓN DO CANCRO (IARC) DA ORGANIZACIÓN MUNDIAL DA SAÚDE (OMS) o 31.05.11 clasificou aos campos electromagnéticos de radiofrecuencia (móbiles, teléfonos sen fíos –DET-, Wi-Fi, Wimax, …)  “como posiblemente canceríxenos para os humanos (Grupo 2B), baseado nun maior risco de glioma, un tipo maligno de cancro cerebral, asociado co uso de teléfonos móbiles". O Director do IARC, Christopher Wild, ante as “potenciais consecuencias para a saúde pública”, chama a investigar e  “reducir a exposición a estes dispositivos”. Ver artigo dos científicos María Jesús Azanza e Agustín del Moral.

Ver máis en: asociacións médicas e expertos que demandan tecnoloxías  seguras nas escolas

5.- En canto ao Wi-Fi nas AULAS:

Nestes vídeos apréciase que os PICOS de electropolución nas aulas co Wi-Fi poden superar con moito aos do móbil, aos do Wi-Fi doméstico ou dunha antena próxima de telefonía móbil.

Cada portátil non só recibe a sinal do router Wi-Fi, tamén emite ondas electromagnéticas, en gran proximidade aos corpos e cabezas de nenos e nenas, aumentando a radiación co número de portátiles conectados e nos momentos de descargas.

"Os obxectos de metal sobre ou dentro do seu corpo tamén reflicten, bloquean ou concentran a radiación de microondas. É por iso que algunhas persoas sensibles non poden levar xoias. Un estudante cunha boca chea de aparellos de ortodoncia metálicos de pé preto dun router é probable que teña maior exposición á radiación na cabeza que un estudante sen aparellos" Dra. Magda Havas (2011).

- No ámbito escolar e laboral (ata no familiar) encontramos FOCOS DE EMISIÓN MOI CERCA DO CORPO E ESPECIALMENTE DO CEREBRO do neno/a, adolescente ou adulto nunha exposición horaria continua e ampla (sen apagar o sinal de procura do portátil).

- A EXPOSICIÓN CONTINUA nestes ámbitos (6 horas ao día, suporía 132 horas ao mes ou 1.188 ao ano) somete ao corpo a un EFECTO ACUMULATIVO con efectos biolóxicos detectados dentro dos límites legais ata en potencias moi baixas (ata con 0,02 µw/cm2), cuns perigos potenciais a longo prazo, especialmente en grupos vulnerábeis como a infancia e a mocidade (maior penetración no cranio, órganos en desenvolvemento, maior risco potencial en exposición precoz).

A Elelectrosensibilidade encóntrase na actualidade, coma outras enfermidades ambientais emerxentes, nun progresivo recoñecemento no ámbito profesional e institucional:

-    O Parlamento Europeo (Resolución do 2009 punto 28) solicita aos Estados membros o recoñecemento da electrosensibilidade (EHS) como unha discapacidade ao igual que Suecia.

- A  Asamblea Parlamentaria do Consello de Europa (Resolución de maio de 2009, punto 8.1.4) solicita "prestar especial atención ás persoas electrosensíbeis afectadas dunha síndrome de intolerancia aos campos electromagnéticos e a adopción de medidas especiais para protexelos, incluída a creación de zonas brancas non cubertas por redes sen fíos"

En Suecia a EHS é unha discapacidade plenamente funcional recoñecida no 2000 que conta con programas de axuda específicos e contabiliza entre 230.000-290.000 persoas afectadas en 2011.

-    Ás alertas a un “número crecente”  de electrosensíbeis” en Europa, cunhas estimacións a nivel mundial para o 2017 da metade da poboación nalgunha medida. O centenar (02.02.11) de casos detectados no Hospital Clinic de Barcelona considéranse como punta do iceberg dun problema emerxente estimándose 1 de cada mil no estado español.

-    Cada vez son máis as organizacións gobernamentais (coma Health Protection Agency do Reino Unido ou o Comité Nacional da Radiación Non Ionizante da Federación Rusa) e de profesionais (coma a Academia Europea de Medicina Ambiental ou a Asociación Irlandesa de Médicos Ambientais ) que recoñecen non so os efectos da EHS (como a OMS -2005-) se non tamén o seu nexo causal.

-  Ver síntomas e máis información sobre electrosensibilidade na web de EUKO-COVACE

8.- ESTADO DO DEBATE                  

Na actualidade, numerosos Estados, comunitarios ou non, estableceron límites máis estritos  de emisión de radiofrecuencias que a da Recomendación de 1999 dá CE (niveis obsoletos e non protectores especialmente dos grupos sensíbeis, segundo Resolucións e Declaracións do Concello de Europa, o Parlamento europeo e a Axencia Europea de Medio Ambiente) ou noutro aspecto da protección fronte á radiación. Case a metade dos membros da Unión Europea: Reino Unido, Italia, Suecia, Finlandia, Bélxica, Holanda, Luxemburgo, Lituania, Bulgaria, Polonia e Grecia. Fóra da Unión poden citarse: Suíza, Liechtenstein, Canadá, Australia, Israel, Mónaco, Nova Zelandia, Rusia e China.

Mentres gobernos como o español e o galego implantan o Wi-Fi nas aulas (e prímase o despregamento caótico de antenas de telefonía sen actualizar límites de protección requiridos a nivel europeo), na maioría dos estados de noso entorno emprendéronse algunha medida na liña proteccionista esbozada nas Resolucións do Consello de Europa e o Parlamento Europeo:

Alemaña:

En canto ao Wi-Fi: recomendación de primar o cable sobre o Wi-Fi (Goberno Federal Alemán-2007-, Oficina Federal alemá para a Protección contra as Radiacións -2005-, o sindicato de ensino Unión para a Educación e o Coñecemento -2004-), escolas municipais libres de Wi-Fi (Concello de Frankfurt -2006-), recomendación de desinstalar o Wi-Fi das escolas (Parlamentos de Baviera - 2007- e de Hesse -2010-), redes municipais de fibra óptica como alternativa ao Wi-Fi/WIMAX (Colonia)

En canto á telefonía móbil: A Oficina Federal Alemá para a Protección contra as Radiacións (DbF) e a Academia Alemá de Pediatría e Medicina da Adolescencia (2001-2010) defenden o principio de cautela na liña do Chamamento dos 20, e “reducir ao mínimo a exposición á radiación dos nenos”, máis vulnerábeis.

 Reino Unido:

En canto ao WIFI, varias centros de ensino no Reino Unido xa o retiraron ante a presión de ensinantes, pais e nais, científicos:

- No 2006 decláranse zonas libre de wifi nos campus de Stowe School de Buckinghamshire e de Prebandal Preparatory School de Chichester, ambos en inglaterra, e a Ysgol Pantycelyn School de Carmarthenshirem en Gales. 

- No 2007 o profesor Sir William Stewart, presidente da Axencia de Protección da Saúde e ex conselleiro de varios gobernos británicos en temas de saúde, demandou investigar os riscos para a saúde das redes sen fíos Wi-Fi, antes de continuar coa súa implantación, ante a ausencia de estudos a a longo prazo e por unha evidencia cada vez maior da vulnerabilidade dos menores aos efectos  potencialmente daniños da radiación de microondas.

- No 2008 o Departamento de Educación do Reino Unido recoñece o dereito de decisión de cada centro de ensino sobre a forma de conexión a internet. 

- No 2008 en Irlanda do Norte declárase zona libre de wifi a Ballinderry Primary School. A Asociación Profesional de Ensinantes (2008) e o sindicato de maestros y profesores (ATL) de Irlanda do Norte (2009) solicitan a aplicación do principio de precaución ata non investigar os efectos para saúde a longo prazo e demostrar a inocuidade da implantación do wifi na escola.

En canto a telefonía móbil: O seu Departamento de Saúde (DH) e o seu Servizo Nacional de Saúde (NHS) dende o 2000 recomendan o uso racional da telefonía móbil (primando chamadas cortas, SMS, dispositivos de mans libres, baixo SAR, en espera: móbil lonxe do corpo) e que os menores de 16 o utilicen so en emerxencias pola maior vulnerabilidade na infancia e adolescencia.  

Francia:

O Wi-Fi xa foi substituído por cable en Bibliotecas [Biblioteca Nacional de Francia e 4 bibliotecas universitarias de París (2008-2010)], centros de ensino [Concello Hérouville-Saint-Clair (2009)] e concellos enteiros [Dous provincias da rexión de Rhone-Alpes, coa instalación de fibra óptica eliminando antenas wifi/wimax (2009)].

En canto aos  teléfonos móbiles avoga polo principio de cautela nas seguintes intervencións:

·    Aconsella un uso racional e a súa redución na infancia dende o 2002 (AFSSET: auriculares/mans libres, fastar de zonas sensibles en nenos e embarazadas, só chamadas esenciais en nenos, …),

·     Na Lei N° 2010-788 prohibe o seu uso en menores de 14 años nos centros de ensino e á súa publicidade ata dita idade, e impón a mención á SAR e recomendación de auriculares mans/libres.

·    O Concello de Lyon (2008) fai campaña de prevención do uso do móbil en menores de 12 anos.

-      O goberno francés reduce (2010) de modo experimental ao 0,1 µw/cm2 o límite de exposición aos CEM das antenas de telefonía móbil (4.500 a 9.000 veces menor ao seu límite legal) nos 16 distritos ou concellos seleccionadas. No 2011 o Concello de París aproba este límite suspendendo a instalación de novas antenas e rexeita a instalacións de contadores eléctricos inalámbricos.    

Bélxica:

Pediatras flamencos  (maio 2007), o Goberno Flamenco (setembro 2007) e o Servizo Público Federal de Saúde pública, Seguridade Alimentaría  e Medio Ambiente (2010) recomendan limitar a exposición á radiación dos móbiles segundo require o Consello Superior da Saúde belga (chamadas breves, primar SMS e o uso de mans libres e auriculares, limitando o seu uso en nenos a situacións de necesidade e cos criterios anteriores). O Dr. André Vander Vorst profesor da Fac. de CC. Aplicadas da  Univer. Católica de Louvain-A-Neuve, experto en bioelectromagnetismo e asesor do Consello Superior da Saúde Belga, demanda de novo maiores restricións legais nas tecnoloxías sen fíos (2008) 

Novembro 2008: o Ministro  Federal de Desenvolvemento Sostible, Enerxía, Clima e a Protección dos Consumidores anuncia a non autorización de teléfonos móbiles infantís por principio de precaución.  

Italia:

2009: 1º recoñecemento por un Tribunal Laboral dunha enfermidade de orixe profesional (tumor benigno do nervio acústico) por  vínculo causal de irradiación profesional aos CEM: uso intensivo no traballo do teléfono móbil e do teléfono sen fío (DETC) no traballo durante máis de 10 anos.

2011: O Consello Superior de Sanidade (Ministerio de Sanidade) chama a educar no principio de precaución evitando o uso indiscriminado do teléfono móbil na infancia, limitándoo a situacións de verdadeira necesidade. O seu uso nas aulas xa estaba prohibido a nivel estatal dende o 2007, máis non por problemas de saúde como reclama actualmente o CSS.

2012: En outubro a Corte Suprema di Cassazione (Tribunal Supremo) determina o enlace causal entre o uso do teléfono móbil e o cancro, nun caso de uso profesional do móbil durante 12 anos entre 5-6 horas ao día, baseándose nos estudos realizados por entidades independentes ante os cofinanciados polas propias compañías de móbiles.

Irlanda:

2005: A Asociación Irlandesa de Médicos Ambientais –IDEA-, considera demostrada a relación entre síntomas da electrosensibilidade e exposición aos CEM e solicita normas de seguridade o máis estritas posibles na instalación e uso de calquera emisor CEM (incluíndo telefonía móbil, Wi-Fi, …) para a exposición da poboación xeral e especialmente dos grupos máis vulnerables.

Austria:

O Departamento de Saúde Pública do Estado de Salzburgo recomenda evitar as instalacións sen fíos nos centros de ensino e garderías (2005) e defende límites máis proteccionistas a RF: 0.1 µw/cm2 en exteriores (0,01 µw/cm2 en interiores) no 2000, e 0'001 µ W/cm2 -ext.- (0,0001 -int.-) no 2002.

O Parlamento de Salzburgo solicita no 2007 ao goberno federal limitar o umbral de exposición á radiación electromagnética para minimizar os riscos da saúde, informar a pais/nais e a mocidade sobre os perigos do móbil, restrinxir a exposición ao Wi-Fi, a liñas de alta tensión e antenas de telefonía móbil aplicando o principio de cautela. 

O Colexio Médico de Austria chama a aplicar o uso racional e cautelar da telefonía móbil cun decálogo de uso (2005), recomenda non instalar redes Wi-Fi nos colexios (2007) e presenta un consenso profesional ante os problemas de saúde e enfermidades relacionadas cos CEM (2012).

Finlandia:

2009: A Autoridade Filandesa de Radiación e Seguridade Nuclear, en base a vulnerabilidade infanto-xuvenil, aconsella a pais e nais restrinxir o uso dos nenos dos teléfonos móbiles dos seguintes xeitos: reducir e acurtar chamadas, primar SMS, uso de mans libres e alonxando o móbil do corpo, evitar chamadas con baixa cobertura.

Suiza:

Dende 2007: A Oficina Federal Suíza de Saúde Pública (OFSP) informa á poboación cómo minimizar os riscos potenciais no uso do Wi-Fi e do teléfono móbil.

2008: o Cantón de Turgovia recomenda desintalar o Wi-Fi das escolas.

2010: O goberno suízo máis a empresa Swisscom (52% de capital estatal) ofrece cableado de fibra óptica gratuíta a tódolos centros públicos de ensino para substituír a conexión por wifi.

Canadá: 

As redes Wifi: son rexeitadas en escolas , universidades, bibliotecas ou cidades por nais e pais, docentes e investigadores:

 -      2007: o Concello de Thorold aplica o principio de cautela derrogando a cobertura Wi-Fi.

-      2008: o campus da Universidade Lakehead de Ontario cambiou a conexión Wi-Fi por fibra óptica mantendo unha completa conexión a Internet a traveso de cable de fibra óptica.
- 2009: a Dra. Magda Havas  (Universidade de Trent, Ontario) chama a favor dunha escola libre de Wi-Fi.

  En canto a telefonía móbil:

- 2005: O Concello Escolar da cidade de Vancouver prohibe ainstalación de antenas de telefonía móbil nun radio de 1.000 pés (305 metros) dos centros escolares

- 2008: O Departamento de Saúde Pública de Toronto demanda o principio de cautela na infancia.

- 2011: O Ministerio de Sanidade aconsella limitar o uso do móbil en menores de 18 anos.

Alghunas medidas proteccionistas noutros países: Israel (o Ministerio de Saúde aconsella reducir a exposición infantoxuvenil aos móbiles -2008-, o Comité de saúde medioambiental do Parlamento israelí -2010- propón crear zonas libres de contaminación electromagnética nos centros de ensino, o Parlamento aprobou -2012- que nos móbiles advírtase: “o uso prolongado deste aparato, así como levalo cerca do corpo, pode aumentar o risco de cancro, especialmente nos nenos”),  a Federación Rusa (o Ministerio de Saúde recomenda non usar o móbil en menores de 18 nin embarazadas, e o seu Comité para a Protección de Radiacións Non Ionizantes solicita límites e restricións máis estritas -2008-2009-2011-2012-), EEUU (instan ao criterio de precaución: a Academia Americana de Pediatria -2012-, Academia Americana de Medicina Ambiental -2009-2012- o Sindicato Progresista de Bibliotecarios, o Concello de Sebastopol, o Instituto de Cáncro de Pittsburgh, o American President's Cancer Panel -report 2008-2009- apoia o principio de cautela  especialmente en menores,  …), India (desaconsella o móbil aos menores de 16 anos), ….

8.II.- A nivel ESTATAL

Algúns recoñecementos xudiciais e sanitarios dos riscos aos CEM:

AS SENTENZAS DO TRIBUNAL SUPREMO (como as do 6.04.10 e 24.04.10, recursos da Sala 3ª: 6553/2005 e 4282/2006) parten do “feito de que este risco polos campos electromagnéticos procedentes de emisións radioeléctricas non pode ser considerado pechado desde unha perspectiva estritamente científica” para recoñecer a capacidade das administracións autonómicas e locais para fixar criterios mais proteccionistas que os establecidos na lexislación estatal.

23.05.2011: 1ª SENTENZA DE INCAPACIDADE DUNHA PERSOA ELECTROSENSÍBEL: o Xulgado do Social nº 24 de Madrid concedeu a Minerva Palomar “a incapacidade laboral permanente e absoluta” por hipersensibilidade electromagnética e ambiental, con dereito ao 100%  do seu soldo.

A

8.III.- A nivel GALEGO                 

·   Dende o ámbito do ensino: a CIG (2002) alerta das antenas de telefonía móbil lindeiras, a Federación de ANPA de Pontevedra (2008) apoia a campaña polo uso racional da telefonía móbil da APDR, docentes do IES Concepción Arenal de Ferrol (2011) inclúen a radiación CEM nun programa de educación ambiental, a Federación Ecoloxista Galega denuncia o Wi-Fi nas aulas (2011), oposición de pais e nais ao Wi-Fi (2011) no IES Aquis Querquernis (Bande, Ourense) e no Ceip A Ponte (Lugo), a APDR presenta en Pontevedra a campaña galega escola sen wifi (xaneiro, 2012), a Federación de ANPA de Lugo e ecoloxistas (ADEGA e APDR) solicitan (febreiro, 2012) unhas escolas libres de electrocontaminación nunha reunión co responsábel do Proxecto Abalar.

·   Dende o ámbito social foron moi numerosas as chamadas dende grupos ecoloxistas ( ADEGA , Luita Verde , APDR , CES, …) e veciñais a aplicar o principio de cautela na instalacións de emisores CEM, especialmente antenas de telefonía móbil, apelando ás alertas a nivel científico e de institución europeas, sendo denunciadas concentracións de casos de enfermidades (clúster) nas súas inmediacións. En Pontevedra no 2009 tivo lugar unha xornada informativa e de debate con relatores dos ámbitos científico, xurídico e asociativo polo principio de cautela.

10.- A AUTONOMÍA DOS CENTROS DE ENSINO

12.- M O B I L Í Z A T E !:

1.-  Evitar a exposición de dispositivos sen fíos como o Wi-Fi, a telefonía móbil, o teléfono DETC (inalámbrico), etc., especialmente na xestación, a infancia e a mocidade: son máis vulnerábeis! Educar aos nosos/as fillos/as sobre os perigos potenciais destas radiacións.

2.-  Substituír o Wi-Fi por tecnoloxías non contaminantes na conexión a internet, como o cableado estruturado (máis rápido, estábel e seguro)

3.-  No caso de usar Wi-Fi a Oficina Federal de Saúde Pública (OFSP) de Suíza e o Osakidetxa aconsellan entre outras “medidas cautelares” :

•  Actívao só cando sexa realmente necesario .

•  Desactiva a función Wi-Fi no computador portátil se non estás conectado a internet pola súa radiación innecesaria (maior emisión na búsqueda da señal) e a descarga da batería.

•  Afasta o portatil do noso corpo na conexión Wi-Fi .

•  Garantir ao menos 1 metro do punto de acceso aos postos de traballo, de estancia habitual ou os ocupados durante longos períodos de descanso [a distancia dependerá en todo caso do nivel de exposición], etc.